تصویر یک جانور عجیب دورگه در نقاشیهای دیواری غاری با قدمت 18000 سال
یک تیم از محققان بینالمللی با ترکیب شواهد باستان شناسى و علم ژنتیک، موفق به شناسایی گونهای دورگه شدند که تا پیش از این ناشناخته مانده بود. این موجود دارای DNA گاومیش کوهان دار آمریکائی و همچنین گاو بوده و جثه بزرگی داشته است. این کشف و آشکار شدن حقیقت این جانور عجیب یک راز طولانی مدت را در خصوص ریشه گاومیش کوهان دار که امروز در حیات وحش یافت میشود حل نمود و باستان شناسان را به نتیجهای مطمئن درباره گذشته این گونه رساند. این جانور از این جهت مورد بررسی موشکافانه قرار گرفته که جزء معدود پستاندارانی است که از انقراض دست جمعی عهد چهارم زمین شناسی جان سالم به در برده و در آخرین عصر یخبندان شکل گرفته در 11 هزار سال قبل زنده مانده است.
در مقاله جدید منتشر شده در ژورنال عمومی ارتباطات طبیعت (Nature Communications)، به یک مطالعه موردی بسیار خوب اشاره شده که بیان میدارد چگونه چندین رشته مختلف میتوانند در کنار یکدیگر قرار گرفته و یک مسئله پیچیده علمی را حل نمایند. با توجه به فقدان فسیل مورد نظر، باستان شناسان کوشش فراوانی برای پی به چیستی یک جانور عجیب و دورگه کردهاند تا بدین طریق به ریشه و اصل و نسب گاومیش کوهاندار امروزی دست پیدا کنند.
با آنالیز ژنوم باستانی 64 گاومیش کوهاندار و تطبیق نتایج کسب شده با مشاهدات و استخوانهای قدیمی بدست آمده در یک غار 18 هزار ساله، محققان نشان دادهاند که نسل جدید جانور عجیب کشف شده در حدود 120 هزار سال قبل پدیدار شده است. این اتفاق در واقح حاصل غیرمنتظرانه جفتگیری گاومیشهای کوهاندار آمریکائی در خطر انقراضی امروزی با اوراکس (aurochs)، جد قدیمی گاوهای کنونی بوده است. این جانور عجیب و دورگه سرانجام سبب پدیدار شدن حیوان امروزی شد که با با عنوان گاومیش کوهان دار اروپایی میشناسیم، اما باید در نظر داشت که فاصله سنی 108 هزار ساله در فسیلهای یافت شده وجود دارد. گاومیش کوهان دار اروپایی تنها در فسیلهای 11 هزار و 700 ساله پدیدار شد که مصادف با زمان ناپدید شدن گاومیش کوهان دار استپ بوده است. با توجه به فقدان فسیلهای قدیمیتر، باستان شناسان در بیان این که این جانور عجیب ناگهان از کجا آمده است ناتوان بودند.
برای حل این معمای طولانی، آلان کوپر (Alan Cooper) از دانشگاه آدلاید استرالیا با گرد آوردن تیمی از سراسر جهان متشکل از باستان شناسان و همچنین دانشمندانی که پیشتر بر روی حل معمای گاومیش گوهان دار مشغول فعالیت بودند، به تفسیر نقوش برجای مانده در یک غار 18 هزار ساله پرداخت تا بدین وسیله نکاتی را که تاکنون از دل فسیلهای برجای مانده استخراج نشده به دنیای باستان شناسی تقدیم کند. دانشمندان با تحقیق بر روی استخوانها و دندانهای باقی مانده از این جانور عجیب در غار، تلاش کردند تا به جمعیت گاومیش کوهان دار در زمان گذشته پی ببرند. طی تحقیقات مشخص شد که جانور عجیب یاد شده در واقع حاصلی از ترکیب گاومیش کوهان دار استپ با جد پیشین گاوها امروزی بوده و گاومیش استپ و گونه جدیدی که امروز در حیات وحش میبینیم، برای تطبیق با شرایط زیست محیطی در طول زمان تغییر کرده است.
بطور تعجب برانگیزی هنرمندان اولیهای که در غارها زندگی مینمودند، موجودات متمایزی بر روی دیوارهها کشیدهاند. با وجود اختلاف زمانی فسیلها، تکامل این جانواران همانطور که در غار بین 18 تا 21 هزار سال قبل به تصویر کشیده شده، بطور دقیقی با مشاهدات ژنتیکی مطابقت داشتهاند. هنرمندان گذشته شاید در آن زمان از این موضوع آگاهی نداشتهاند، اما واقعیت این است که مشغول تصویرگری دو گونه در حال تغییر و تحول بودهاند. دانشمندان با دقت در تصاویر به دست آمده تغییرات قابل توجهی را در ظاهر بوواید (bovids) مشاهده نمودند که با گذر زمان به گاومیش کوهان داری اروپایی امروزی رسیده است. تصاویر دارای قدمت 18 هزار ساله جانورانی با شاخها و پاهای جلویی به مراتب بلندتری را به تصاویر کشیده بودند (شبیه به گاومیش کوهان دار آمریکایی)، اما تصاویر بدست آمده جدیدتر با قدمت حدود 12 تا 17 هزار سال، جانورانی با شاخها و اندازه کوچکتری را به نمایش درآوردهاند که شباهت بسیاری به گاومیش کوهان دار اروپایی امروزی دارند. آنطور که مشخص است این جانور عجیب سیر تحولی زیادی را در طول زمان به خود دیده است. از تمامی این موارد میتوان نتیجه گرفت که در آن زمان دو گونه مختلف از گاومیش کوهان دار وجود داشته است، جانور عجیب دورگه که به تازگی کشف شده و گاومیش کوهان دار استپ.
جانواران دورگه از آنجاییکه به محیطی مشخص تعلق ندارند به سختی زندگی کرده و با دشواری تنها برای چند نسل ادامه حیات میدهند. به نظر میرسد جانور عجیب کشف شده و همچنین گاومیش کوهان دار استپ نتوانستهاند خود را به دوران کنونی برسانند، برخلاف گاومیش کوهاندار مدرن که به عنوان خوش شانسترین پستاندار، در کوران سخت انقراضهای دورهای طاقت آورده است.