موشک بالستیک DeepStrike ، پاسخ آمریکا به اسکندر-اِم روسی

ارتش آمریکا در قراردادی با کمپانی ریتیان (Raytheon) به ارزش 116 میلیون دلار، خواستار ادامه توسعه سامانه تاکتیکی موشک بالستیک DeepStrike (حمله‌ عمقی) شد.

کمپانی دفاعی و هوافضا آمریکایی ریتیان به عنوان بزرگ‌ترین سازنده موشک در جهان، عهده‌دار ادامه توسعه و مرحله کاهش ریسک موشک بالستیک DeepStrike به عنوان جایگزینی برای موشک بالستیک تاکتیکی MGM-140 ATACMS موسوم به «سامانه موشکی تاکتیکی ارتش» شده است. مرحله توسعه و کاهش ریسک شامل مجموعه آزمایش‌هایی است که به منظور اطمینان خاطر یافتن ازکارکرد درست اجزا و بخش‌های مختلف موشک و آمادگی برای ساخت و آزمایش آن است.

موشک بالستیک DeepStrike، بدنه‌ای صیقلی و کم قطر دارد و از سرعت بسیار بالایی برخوردار است. این موشک جدید دارای برد بیش از 499 کیلومتر است و در زمره موشک موشک‌های بالستیک کوتاه برد قرار می‌گیرد؛ درحالی که موشک MGM-140 ATACMS با برد 300 کیلومتر، یک موشک بالستیک تاکتیکی محسوب می‌شود.

بر اساس پیمان INF که در آخرین ماه از سال 1987 بین ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی (و پس از آن فدراسیون روسیه) به امضا رسید، ساخت، آزمایش و به‌خدمت‌گیری موشک‌های بالستیک و کروز اتمی و متعارف زمین پرتاب از دسته کوتاه برد (با برد 500 تا 5500 کیلومتر)، برد متوسط (برد 1000 تا 3500 کیلومتر) و دوربرد (برد 3500 تا 5500 کیلومتر) ممنوع است؛ از این رو برد این موشک دست کم بنابر ادعای سازنده و روی کاغذ، به 499 کیلومتر محدود شده است؛ گرچه برخی منابع تخصصی برد موشک بالستیک DeepStrike را بالای 500 کیلومتر عنوان کرده‌اند. سامانه موشکی اسکندر-اِم ساخت روسیه نیز وضعیتی مشابه دارد و برد موشک‌هایش 499 کیلومتر اعلام شده است.

یک ویژگی ذاتی موشک بالستیک DeepStrike، سخت بودن مقابله با آن توسط سامانه‌های پدافندی است. این موشک بر پرتاب‌گرهای متحرک با قابلیت تحرک بالا نصب می‌شود و پرتابگر می‌تواند به سرعت، پیش از آن‌که دشمن متوجه شود اقدام به شلیک کند. همچنین موشک‌های کوتاه برد به دلیل کم بودن زمان پرواز و عموما سرعت بالایی که دارند، زمان کمی برای واکنش سیستم پدافندی باقی می‌گذارند.

DeepStrike در اصل برای برنامه «آتش دوربرد و دقیق (LRPF)» ارتش آمریکا توسعه یافت، اما در عوض به جایگزینی برای MGM-140 ATACMS تبدیل شد و پاسخی به اسکندر-اِم روسی محسوب می‌شود. ATACMS در زمان جنگ سرد برای اهدافی همچون هدف قرار دادن مراکز فرماندهی دشمن، مراکز ذخیره سوخت و تجهیزات، زاغه‌های مهمات، محل تجمع نیروهای دشمن، باندهای فرود هلیکوپتر و دیگر اهداف با ارزش تا برد 300 کیلومتر طراحی شد.

موشک بالستیک DeepStrike توسط 2 توپخانه راکتی (راکت انداز چندتایی) آمریکایی M270 MLRS و M142 HIMARS شلیک می‌شود و هر کدام به ترتیب 2 و 1 موشک MGM-140 حمل می‌کنند. اولین استفاده عملیاتی از ATACMS نیز به سال 1991 به جنگ خلیج فارس باز می‌گردد؛ این موشک در حمله نظامی سال 2003 آمریکا به عراق نیز بکار رفت و نقش پررنگی در درهم کوبیدن نیروهای عراقی داشت.

گرچه ATACMS همچنان موشکی موثر و بسیار پرکابرد است، اما در دهه 1980 وارد خدمت شد و با داشتن 30 سال عمر، زمان به‌روزرسانی این کلاس از موشک‌ها رسیده است؛ همچنین بیشتر موشک‌ها در دهه 1990 تولید شده اند و اکنون به پایان عمر مفید خود نزدیک می‌شوند، به این معنی که موتور و دیگر اجزا موشک دیگر اعتمادپذیری سایق را نخواهند داشت.

DeepStrike موشکی با اندازه کوچکتر از ATACMS است و به لطف اندازه کوچک‌تر، توان حمل موشک را برای پرتابگر دو برابر کرده و به جای یک موشک در هر غلاف، 2 موشک در هر غلاف جای می‌گیرند که در نتیجه M270 MLRS و M142 HIMARS هرکدام خواهند توانست به ترتیب 4 و 2 تیر از آن حمل کنند.

برد موشک جدید 40 درصد بیشتر از موشک قدیمی است و در کنار قابلیت‌های بیشتر، هزینه کمتری دارد. قدرت بالاتر، سیستم هدایتی بهتر و پیشرفته‌تر، سرجنگی و موتور جدید نیز از دیگر ویژگی‌های موشک بالستیک DeepStrike است. این موشک طراحی ماژولاری دارد که موجب افزایش کاربرد آن و مقابله با اهداف مختلف می‌شود. همچنین به گونه‌ای طراحی شده است که به‌سازی، به‌روزرسانی و ارتقا آن آسان باشد.

DeepStrike موشکی با قابلیت حمله به اهداف ثابت و احتمالا متحرک، چه در خشکی و چه در دریا، در همه شرایط آب هوایی و در هر زمان از روز است؛ ناگفته نماند قابلیت حمله به اهداف متحرک یک ویژگی جالب و عالی برای آن به شمار می‌رود که موجب افزایش کاربری آن می‌شود. بنابر گزارش Breaking Defense که در سال میلادی گذشته انتشار یافت، موشک ATACMS دست‌خوش یک به‌روزرسانی خواهد شد و در پی آن با افزودن یک جستجوگر به موشک، قابلیت درگیری با اهداف متحرک و ضدکشتی را کسب می‌کند؛ از آن‌جا که DeepStrike قرار است جایگزین ATACMS باشد، گرچه به صورت مستقیم این قابلیت برای آن درخواست نشده، اما تاکیدها بر آن است که تمامی قابلیت‌ها و توانایی‌های ATACMS را داشته باشد.

قابلیت درگیری با اهداف متحرک و نقش ضدکشتی، مجددا به نیروی زمینی ارتش آمریکا توانایی درگیری با اهداف دریایی را می‌دهد. درحال حاضر، برخلاف نیروی دریایی و هوایی آمریکا، نیروی زمینی ارتش این کشور فاقد توان موشکی برای هدف قرار دادن کشتی‌های دشمن است؛ اما به لطف موشک جدید در صورت وقوع یک جنگ، به ویژه در ناحیه اقیانوس آرام (علیه چین)، نیروها می‌توانند در مناطق ساحلی مستقر و با موشک بالستیک DeepStrike، یک ناحیه غیر قابل عبور برای کشتی های دشمن و سدی در مقابل آنان ایجاد کنند.

ریتیان اعلام کرده است از تکنولوژی‌های بکار رفته در دیگر موشک‌هایش همچون موشک‌های پدافند هوایی استاندارد 6 و موشک های ضد بالستیک استاندارد 3 نیز در توسعه DeepStrike استفاده می‌کند. آزمایش‌های شلیک این موشک در سال 2019 آغاز و قرار است در سال 2027 عملیاتی شود؛ البته بنابر گفته ریتیان، این کمپانی معتقد است که می‌تواند موشک‌ها را پیش از زمان‌بندی از پیش تعیین شده نیز به ارتش آمریکا تحویل دهد.