چرا سرعت دویدن مردان از زنان بیشتر است؟
سرعت دویدن مردان به صورت متوسط همواره از زنان بیشتر بوده است. در این مطلب دلایل این امر را بررسی کرده و عوامل بیومکانیکی و فیزیولوژیکی موثر در بدن مردها را عنوان می‌کنیم.
دو و میدانی مادر ورزش‌هاست و تمامی افراد اعم از مرد و زن از آن لذت می‌برند. این ورزش خود می‌تواند زمینه برگزاری مسابقات شود و افراد در دو دسته‌بندی سرعت و استقامت با یکدیگر رقابت کنند. همچنین دویدن بخش ثابت تمامی ورزش‌ها است و باز هم فرد دارای سرعت بیشتر همواره شانس بیشتری برای برنده شدن خواهد داشت. به عنوان نمونه می‌توان به یک مهاجم خط حمله یک تیم فوتبال اشاره کرد. فارغ از نحوه و دلیل استفاده، و بر اساس یک قانون نانوشته، می‌توان گفت سرعت دویدن مردان نسبت به زنان همیشه بیشتر بوده است.
شرایطی را در نظر بگیرید که یک مرد و زن هر دو از نظر آمادگی جسمانی در سطحی یکسان قرار داشته و همزمان تمرین‌های مشابهی را آغاز کنند. با برگزاری مسابقه دو میان آن‌ها به احتمال خیلی بیشتر دونده مرد پیروز میدان خواهد بود. با وجود میزان تمرین و آمادگی جسمانی برابر هر دو نفر، دلیل بیشتر بودن سرعت دویدن مردان نسبت به زنان چیست؟
علاوه بر متداول بودن این باور، می‌توان بر اساس اعداد و ارقام رسمی ثبت شده نیز قضاوت کرد. برترین ملاک برای اندازه‌گیری سرعت دویدن افراد، برگزاری دو سرعت 100 متر است. حتی در این مسابقه نیز برترین رکورد مردان نسبت به برترین رکورد دوندگان زن حدود یک ثانیه در وضعیت بهتری قرار دارد. اوسین بولت (Usain Bolt) که به عنوان سریع‌ترین انسان روی کره زمین شناخته میشود، صد متر را طی 9.58 ثانیه پیموده است، در حالی که سریع‌ترین زن روی زمین یعنی فلورنس گریفیت جوینر (Florence Griffith Joyner) طی زمان 10.49 ثانیه موفق به طی کردن این مسافت شده است.
اوسین بولت (دونده با لباس زرد) در یک مسابقه دو سرعت
بر اساس گفته‌های پزشکان، دلیل بیشتر بودن سرعت دویدن مردان به فاکتورهای زیادی برمی‌گردد، اما به عنوان مهمترین آن‌ها باید به اندازه بافت‌های بدن و هورمون‌های تولید شده در آن‌ها اشاره کرد. پیش از رسیدن به سن بلوغ، بدن پسرها و دخترها تقریبا در وضعیت یکسانی قرار دارند. پسرها حین بلوغ، با افزایش تولید هورمون تستوسترون در بدن خود مواجه می‌شوند. وقتی دوران بلوغ پشت سر گذاشته شد و پسر و دختر و به ترتیب به عنوان مرد و زن بالغ شناخته شدند، با بررسی بدن آن‌ها به این نتیجه میرسیم که تستوسترون موجود در بدن مردان حدود 20 برابر بیشتر از زنان است.
تستوسترون چندین نقش در بدن ما ایفا می‌کند. به عنوان نمونه باید به دستور به بدن برای تولید سلول‌های خونی جدید، حفظ قدرت و توانایی عضلات و استخوان‌ها و جهش در رشد بدن اشاره کرد. بر اساس گفته‌های دکتر امیلی کراوس به عنوان یک پزشک ورزشی مسئول مراقبت‌های اولیه در مرکز پزشکی استنفورد کالیفرنیا، از آنجایی که تولید تستوسترون در بدن زنان به مراتب کمتر از مردان است، آن‌ها از نظر حجم عضله و قدرت بدنی در وضعیت پایین‌تری قرار دارند.
بر اساس گفته‌های امیلی کراوس، پای یک مرد بالغ از حدود 80 درصد عضله تشکیل شده است، در حالی که این میزان در پای زنان به 60 درصد کاهش پیدا می‌کند. وجود این حجم اضافه عضله را باید یکی از مهمترین دلایل بیشتر بودن سرعت دویدن مردان در مقایسه با زنان دانست. همچنین فیبرهای عضلات تند انقباض در عضله‌های مردان بیشتر یافت میشود که این موضوع نیز شدیدا به افزایش قدرت پاهای آن‌ها برای دویدن با سرعتی بالاتر کمک می‌کند.
از طرفی دیگر استروژن تولید شده در بدن زنان بسیار بیشتر است. این هورمون علاوه بر کمک به بروز صفات جنسی ثانویه زنان، سبب میشود بدن آن‌ها چربی بیشتری در مقایسه با مردان داشته باشد. این موضوع تاثیر منفی در سرعت دویدن زنان می‌گذارد.
اندازده بدن و بافت‌ها و ارگان‌های آن فاکتور مهم دیگر است. زنان در مقایسه با مردان ریه‌های کوچکتری دارند، به این معنی که بیشینه اکسیژن مصرفى (VO2) و حداکثر توازن هوازی آن‌ها از مردان کمتر است. بر اساس یک مطالعه منتشر شده در مجله پزشکی و علوم در ورزش در سال 1998، بیشینه اکسیژن مصرفى برای یک خانم دارای تحرک کم حدود 33 میلی‌لیتر اکسیژن به ازای هر کیلوگرم از توده بدن به ازای هر دقیقه است، در حالی که این میزان برای یک مرد کم‌تحرک حدود 42 میلی‌لیتر اکسیژن است.
در دوندگان حرفه‌ای بیشینه اکسیژن مصرفى به مراتب بیشتر است، اما همان نسبت بالا مجددا حفظ شده و دوندگان مرد از این نظر در وضعیت بهتری نسبت به دوندگان زن قرار دارند. طبق گفته‌های دکتر کراوس، مقدار اکسیژن تولید شده حین حداکثر میزان فعالیت، در بدن مردان بیشتر از زنان است. به عبارتی دیگر، زنان برای افزایش جریان اکسیژن به عضلات، باید بیشتر از مردان تلاش کرده و به خود فشار بیشتری بیاورند.
مهمتر از ریه اختلاف اندازه قلب زنان و مردان است که آن را باید یکی دیگر از دلایل بیشتر بودن سرعت دویدن مردان نسبت به زنان عنوان کرد. کوچکتر بودن اندازه بافت قلب زنان سبب میشود میزان خونی که بطن چپ به ازای هر ضربان پمپاژ می‌کند کمتر باشد و خون کمتری به عضلات برسد. به عقیده دکتر کراوس، اگرچه ضربان قلب زنان از مردان بیشتر است، اما اهمیت این فاکتور به اندازه‌ای نیست که کمتر بودن حجم خون پمپاژ شده به ازای هر ضربان را خنثی کند. در هر دفعه پمپاژ خون توسط قلب، میزان خون منتقل شده در بدن مردان از زنان بیشتر است. به همین دلیل خون و اکسیژن بیشتری به عضله‌های آن‌ها رسیده و سرعت دو همراه با در نظر گرفتن دیگر فاکتورها افزایش پیدا می‌کند.
همچنین میزان هموگلوبین در بدن زنان به مراتب کمتر است. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز وجود داشته و وظیفه آن رساندن اکسیژن به بافت‌های بدن از جمله عضلات است.
مردان در مقایسه با زنان پاهای درازتری دارند، به همین دلیل فضای بیشتری برای عضلات آن‌ها وجود داشته و همچنین طول گام‌‌های آن‌ها به مراتب بیشتر است. از طرفی دیگر ساختار زنانه بدن و داشتن باسن بزرگتر در خانم‌ها سبب میشود تا حالت دویدن آن‌ها به اندازه مردان برای افزایش سرعت مناسب نباشد. عضلات وقتی همه چیز در یک خط قرار دارند بهتر کار می‌کنند.
وقتی باسن باریکتری داشته باشید، عضلات چهارسر ران از باسن به صورت مستقیم حرکت می‌کنند و سپس در یک خط صاف به زانو می‌رسند. پس تمامی قسمت‌های درگیر دقیقا در همان جهتی که در حال دویدن هستید حرکت می‌کنند. البته این به معنی عدم توانایی زنان دارای باسن عریض برای سریع دویدن نیست، بلکه یکی دیگر از دلایلی است که علت بیشتر بودن سرعت دویدن مردان در مقایسه با زنان را تشریح می‌کند.
با وجود تمامی این اختلافات ساختاری و هورمونی، بیشینه رکورد دو سرعت مردان و زنان کمتر از یک ثانیه با یکدیگر تفاوت دارند، به این معنی که زنان توانسته‌اند محدودیت‌های یاد شده و داشتن قدرت بدنی کمتر را کنار زده و پا به پای مردان در دو سرعت پیش بروند.
