جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۶ مشترکا به ژان پیر ساووژ، فریزر استودارت و برنارد فرینگا اهدا شد
جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۶ به 3 دانشمند با نام‌های ژان پیر ساووژ ، فریزر استودارت و برنارد فرینگا به خاطر ساخت ریزترین ماشین ها اهدا شد. این ماشین ها هزار بار نازکتر از تار مو هستند و به همین دلیل سازندگانشان را موفق به کسب جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۶ کردند.
همانطور که گفته شد ، ماشین‌هایی که برندگان جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۶ ساخته‌اند هزار بار نازکتر از تار مو هستند.این ریزماشین‌ها می‌توانند برای انتقال دارو درون بدن به کار گرفته شوند و به عنوان مثال دارو را مستقیما به سلول‌های سرطانی برسانند.
از این کار نانوتکنولوژیک همچنین می‌توان در توسعه “مواد هوشمند” استفاده کرد. اصطلاح مواد هوشمند به دسته‌ای از مواد اطلاق میشود که می‌توان آنها را برای واکنش به عامل بیرونی طراحی کرد. آلیاژهای حافظه‌دار از جمله این مواد هستند.
برندگان جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۶ به چنان پیشرفتی در پیوند مولکول‌ها رسیده‌اند که می‌توانند از آن برای طراحی و ساخت از موتور گرفته تا ماهیچه‌های بسیار ریز استفاده کنند.
اولاف رامستورم، از کمیته نوبل، گفت :
برندگان امسال نوبل شیمی کنترل حرکت در مقیاس مولکولی را به اوج رسانده‌اند.
پروفسور فرینگا، یکی از برندگان، گفت:
نمی‌دانم چه بگویم، شوکه و راستش احساساتی شدم.
ژان پیر ساووژ در سال ۱۹۴۴ در فرانسه متولد شده و پروفسور بازنشسته دانشگاه استراسبورگ است. تحقیقات او درباره استفاده از نور خورشید برای برانگیختن واکنش‌های شیمیایی به پژوهشی روی پیوند زنجیری مولکول‌ها منجر شد و این قدم اولیه‌ای برای ساخت ماشین‌های مولکولی بوده است.
فریزر استودارت متولد ۱۹۴۲ ادینبورگ است و هم اکنون در دانشگاهی در آمریکا کار می‌کند. او در تحقیقاتش توانسته مولکول‌ها را مانند میله‌ای به هم بچسباند و از این میله‌ها به عنوان محور در ماشین‌های مولکولی استفاده میشود.
برنارد فرینگا متولد ۱۹۵۱ در هلند است و در دانشگاهی در هلند شیمی ارگانیک تدریس می‌کند.
جایزه نوبل شیمی بطور سالانه توسط آکادمی سلطنتی علوم سوئد در استکهلم اهدا میشود. این جایزه یکی از پنج جوایز نوبل است که طبق وصیتنامه آلفرد نوبل به دستاوردهای چشمگیر در حوزه‌های پزشکی، فیزیک، شیمی، ادبیات و صلح اعطا میشود. نوبل اقتصاد در این وصیتنامه نبوده و توسط بانک مرکزی سوئد به این جوایز افزوده شده است. برندگان جوایز خود را طی مراسمی مقارن با سالگرد مرگ نوبل در روز 10 سپتامبر در استکهلم دریافت می‌کنند.
گفتنی است، جایزه نوبل شیمی از سال 1901 تاکنون 107 بار و به 172 دانشمند اعطا شده است. فردریک سانجر تنها دانشمندی است که دو بار نوبل شیمی را در سال‌های 1958 و 1980 دریافت کرده است.
نخستین جایزه نوبل شیمی در سال ۱۹۰۱ میلادی به یاکوبوس هنریکوس وانت‌هوف، دانشمند هلندی برای کشف قوانین دینامیک شیمیایی و فشار اسمزی در محلول‌ها اعطا شد.
سال گذشته نیز، نوبل شیمی به توماس لیندال از موسسه فرانسیس کریک و آزمایشگاه کلیر هال در انگلیس، پل مولدریچ از موسسه پزشکی هاوارد هیوز و دانشکده پزشکی دانشگاه دوک و عزیز سانچار از دانشگاه کارولینای شمالی به پاس کار در زمینه مکانیزم ترمیم دی‌ان‌ای اعطا شد.
میانگین سنی برندگان جایزه نوبل شیمی 58 سال است.
جوانترین برنده نوبل شیمی، فردریک ژولیوت بود که در سن 35 سالگی به همراه همسرش ایرنه ژولیوت کوری موفق به دریافت جایزه نوبل شیمی 1935 شد. همچنین پیرترین برنده این جایزه، جان فن بود که هنگام دریافت جایزه 85 ساله بود.
در میان برندگان جایزه نوبل شیمی، چهار تن از آنها زن بوده‌اند. دو تن از این زنان یعنی ماری کوری و دروتی کراوفوت هاجکیم بطور مستقل جایزه نوبل شیمی را دریافتند. ماری کوری در سال 1911، ایرنه ژولیت کوری در سال 1935، دروتی کراوفوت در سال 1964 و آدا یونات در سال 2009 جوایز خود را دریافت کردند.
برندگان نوبل تنها چند دقیقه قبل از اعلام رسمی نامشان توسط تماس تلفنی نماینده مجمع نوبل از خبردار شده و معمولا کاملا غافلگیر می‌شوند. برای مثال گانتر گراس، برنده نوبل ادبیات 1999 در زمان دریافت خبر، زیر دست یک دندانپزشک بود یا پیتر هیگز، برنده نوبل فیزیک 2013 خبر را از یکی از همسایگانش شنید.
