آیا انتخاب طبیعی از هلندیها بلند قامت ترین مردم این سیاره را ساخته است؟
در طول ۱۵۰ سال گذشته قد مردم کشور کوچکی در کنار دریای شمال افزایش ۲۰ سانتیمتری داشته است و آنها را به بلند قامت ترین مردم این سیاره تبدیل کرده است. تاکنون دانشمندان علت این افزایش قد را بهبود وضعیت مالی، رژیم غذایی مناسب و مراقبتهای بهداشتی میدانستند اما یک مطالعهی جدید عامل دیگری را نیز مسئول این افزایش قامت میداند: تکامل.
ممکن است در جهش رشد هلندیها نمونهای از تکامل انسانی در جریان باشد. گرت استالپ بیولوژیست رفتاری از دانشکدهی بهداشت و داروی لندن میگوید:
این مطالعه نشان میدهد که مردان بلند قامت هلندی نسبت به همتایان کوتاهتر خود فرزندان بیشتری دارند که همین امر در بلند مدت باعث افزایش قد هلندیها خواهد شد.
نتایج این پژوهش نشان میدهد که امروزه نیز انتخاب طبیعی مسئول تغییر در جمعیت انسانی است و گونهی انسان به صورت قابل مشاهدهای در طول چند نسل تغییرات بزرگی را تجربه میکند. برای سالهای طولانی آمریکاییها بلند قامت ترین مردم جهان بودند. در قرن ۱۸ میلادی مردان آمریکایی ۵ تا ۸ سانتیمتر بلندتر از همنوعان هلندی خود بودند، اما امروزه آمریکاییها به چاقترین مردم دنیا تبدیل شدهاند. به نظر میرسد رقابت در افزایش قامت کشورهای اروپای شمالی از جمله دانمارک، نروژ، سوئد و استونی زمانی در قرن ۲۰ شروع شده است. اما مشخص نیست این افزایش قامت تا کجا ادامه خواهد داشت. دانشمندان حداقل ۱۸۰ ژن را مسئول افزایش قامت میدانند. هر کدام از این ژنها تأثیر کمی در افزایش قد دارند اما در کنار یکدیگر میتوانند تا ۸۰ درصد از ساختار فیزیکی یک جامعه را تغییر دهند. با این حال عوامل محیطی نقش مهمی را در این امر بازی میکنند، به عنوان مثال کودکان مهاجران ژاپنی به هاوایی از پدر و مادرهای خود قد بلندتری پیدا کردند. دانشمندان عقیده دارند که رژیم غذایی غنی از موادی مانند شیر و گوشت نقش مهمی در افزایش رشد قدی انسان ایفا میکند.
طی سالها آمریکاییها از بلند قامت ترین به چاقترین مردم دنیا تبدیل شدهاند
دانشمندان عامل افزایش فوقالعادهی قامت هلندیها را طی این مدت کوتاه تغییر محیط و شرایط زندگی در این کشور میدانند، با رشد صنعتی هلند آنها به بزرگترین تولید و مصرف کنندگان پنیر و شیر در دنیا تبدیل شدند، علاوه بر آن توزیع مناسب ثروت و امکانات بهداشتی و درمانی نیز به این امر کمک کرده است. اما نقش انتخاب طبیعی در این میان چه بوده است؟ به عقیدهی دانشمندان بلندی قد در انسانها از نظر جنس مخالف بیان کنندهی سلامت بیشتر است و همین امر جذابیت در نظر آنها را افزایش میدهد.همچنین این افزایش جذابیت میتواند همراه با موفقیت بیشتر در آموزش و درآمد بوده و در نتیجه به نرخ باروری بالاتر منجر شود.
هلندیها بزرگترین تولید کننده و مصرف کنندهی لبنیات در جهان هستند
اما تحقیقات در ایالات متحده نتیجهی دیگری را نشان میدهد. به عنوان مثال بین سالهای ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۰ متولدین در این کشور بیشتر از مردانی با قد متوسط بودهاند تا کوتاه یا بلندتر، و زنان کوتاه قد فرزندان بیشتری از متوسط و یا بلند قدها به دنیا آوردهاند. در مجموع میتوان گفت که انتخاب طبیعی در ایالات متحده بر خلاف عوامل محیطی حرکت کرده و با وجود بهبود در رژیم غذایی، در جهت کوتاه قد کردن اجتماع حرکت کرده است؛ همین موضوع نشان دهندهی آن است که چرا در آمریکاییها شاهد افزایش قد نبودهایم.
نتایج این تحقیق که در مورد حدود ۴۳ هزار نفر از هلندیها انجام شده است نشان میدهد که مردان بلند قامتتر فرزندان بیشتری از میانگین جامعه داشتهاند، با وجود اینکه اولین فرزند آنها در سن بالاتری به دنیا آمده است. اما مورد بسیار معنادار این است که امکان بدون فرزند بودن در مردان بلند قامت بسیار کم است و آنها از شانس بالاتری در یافتن همسر برخوردارند. اما چنین وضعیتی در جامعهی زنها بر قرار نیست و زنانی با قد متوسط از شانس بیشتری برای تولید مثل برخوردار هستند. احتمالاً علت این برتری شانس کمتر زنهای قد بلند برای یافتن همسری با قامت مشابه و افزایش خطر از دست دادن فرزند در کوتاه قدها بوده است. انتقال ژن بلندی قد توسط مردان به نسلهای بعدی، جامعهی هلند را به بلند قد ترین کشور دنیا تبدیل کرده است.
افزایش قد هلندیها تا کجا ادامه خواهد یافت!
اما سؤال دیگری مطرح میشود و آن است است که چرا بلندی قامت در هلند یک مزیت در باروری محسوب میشود اما در آمریکا خیر. دانشمندان احتمال میدهند یکی از دلایل این باشد که اغلب انسانها ترجیح میدهند همسری با قامتی در حدود قامت خودش انتخاب کنند و نه خیلی بلند یا کوتاهتر، چون زنان کوتاه قد در ایالات متحده فرزندان بیشتری نسبت به بقیه داشتهاند پس مردان متوسط شانس بیشتری برای پذیرفته شدن توسط این زنها دارند. اما بلندی قد هلندیها ممکن است دائمی نباشد، اغلب در تکامل، انتخاب طبیعی روندی را برای تعدادی از نسلها پیش میگیرد و پس از آن به ثبات میرسد یا حتی ممکن است مسیر رو به عقبی را پیش گیرد. به نظر میرسد روند افزایش قد در ایالات متحده چند قرن پیش رخ داده و سپس متوقف شده است، و ممکن است سرنوشت هلندیها نیز همچون آمریکاییها رقم بخورد.